Πολλές είναι οι συζητήσεις που έχουν ξεκινήσει σε σχέση με τις οθόνες και το κατά πόσο μπορούν να μας βλάψουν, ιδίως από τον ερχομό της πανδημίας και την άνοδο της κουλτούρας του Zoom. Η αλήθεια είναι ότι το να βρισκόμαστε πολλές ώρες μπροστά από μια οθόνη σίγουρα δεν είναι μια ιδανική κατάσταση, για πολλούς λόγους. Ίσως όμως όχι για αυτούς που φαντάζεστε.
Ο περισσότερος κόσμος όταν μιλάμε για οθόνες και υγεία, σκέφτεται πρώτα τα μάτια. Άλλωστε ποιος δεν έχει ακούσει σα παιδί κάποια μαμά/γιαγιά/θεία/γειτόνισα από απέναντι να προειδοποιεί απειλητικά να μην καθόμαστε τόσο κοντά στην τηλεόραση γιατί “θα χαλάσουν τα μάτια σου, παιδάκι μου”. Χωρίς λοιπόν να ξέρουμε στην πραγματικότητα τι στο καλό μπορεί να μας κάνει το blue light, το φως δηλαδή που εκπέμπει κάθε ψηφιακή οθόνη, όλοι έχουμε στραφεί στο λεγόμενο dark mode. Δηλαδή στην ρύθμιση μειωμένου φωτός, που θεωρητικά περιορίζει την έκθεση σε blue light.
Έχει όμως αυτή η ρύθμιση κάποιο νόημα; Σύμφωνα με έρευνες δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να μας δείχνει ότι το blue light (στο εξής ΒL) βλάπτει τα μάτια σε κυτταρικό επίπεδο. Η μόνη ένδειξη που έχουμε σε σχέση με την υγεία των ματιών, είναι ότι έπειτα από πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη μπορεί να αισθανθούμε τα μάτια μας κουρασμένα και ξηρά. Για το οποίο όμως δεν ευθύνεται το ΒL, αλλά σύμφωνα με την Αμερικανική Οφθαλμολογική Ακαδημία, το γεγονός ότι όταν κοιτάμε μια οθόνη, τείνουμε να ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας 66% λιγότερο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην υγραίνονται με την ίδια συχνότητα, και να τα νιώθουμε ξηρά και κουρασμένα. Αυτή ωστόσο η κατάσταση δεν πρόκειται να οδηγήσει σε κάποια σοβαρότερη ασθένεια.
Το συμπέρασμα; Είτε έχεις βάλει στο κινητό και στις υπόλοιπες συσκευές σου στην ρύθμιση μειωμένου φωτός, είτε όχι, τα μάτια σου δεν καταλαβαίνουν κάποια διαφορά. Το dark mode ωστόσο επηρεάζει θετικά την ποιότητα μιας άλλη πτυχή της υγείας μας, τον ύπνο.
Συμφωνά με την γιατρό Melanie Pogach, που ειδικεύεται στον τομέα του ύπνου, αν κάτι είναι αυτό που επηρεάζεται από το ΒL, είναι ο τρόπος που κοιμόμαστε (ή δεν κοιμόμαστε). Πιο συγκεκριμένα, ο ύπνος είναι μια λειτουργία που ρυθμίζεται από τον κιρκαδικό μας κύκλο, κοινώς το βιολογικό μας ρολόι. Αυτό με την σειρά του επηρεάζεται από τον ήλιο, δηλαδή ανάλογα με το αν υπάρχει φως ή σκοτάδι στο γύρω μας, δίνει το σήμα να ξυπνήσουμε ή να κοιμηθούμε αντίστοιχα. Η λειτουργία λοιπόν του ύπνου, τίθεται σε εφαρμογή όταν στο περιβάλλον μας υπάρχει σκοτάδι, με την έκκριση μιας ορμόνης που λέγεται μελατονίνη. Και εκεί έρχεται το BL να διαταράξει όλο μας τον κύκλο, δίνοντας τα λάθος σήματα. Για να το πούμε λιανά, αν εμείς εκθέτουμε τον εαυτό μας σε έντονο φως, την ώρα που έξω είναι νύχτα, όπως για παράδειγμα στο blue light μιας οθόνης, ο οργανισμός μας παίρνει λάθος μήνυμα, με αποτέλεσμα είτε να καθυστερούμε να κοιμηθούμε, είτα να έχουμε κακή ποιότητα ύπνου, ή και τα δυο.
Αν λοιπόν σε κάτι χρησιμεύει η λειτουργία μειωμένης φωτεινότητας, είναι στο να κοιμόμαστε καλύτερα, και να έχουμε πιο ισορροπημένο βιολογικό ρολόι. Βέβαια, σύμφωνα πάλι με τους ειδικούς, παρ’ ότι το να ρυθμίζουμε την οθόνη μας στο dark mode τις νυχτερινές ώρες είναι σίγουρα κάτι που βοηθάει, στην πραγματικότητα είναι απλά το μικρότερο κακό. Το πιο σωστό σύμφωνα με μελέτες, είναι να μένουμε μακριά από οθόνες για μια ως δυο ώρες πριν τον ύπνο. Ξέρουμε, για τους περισσότερους ακούγεται εξωφρενικό, αφού όλοι πια κοιμόμαστε αγκαλιά με το κινητό μας. Είναι όμως το καλύτερο τόσο για την ποιότητα του ύπνου όσο και για την ψυχική μας υγεία.
