5 ουσίες στις τροφές που προστατεύουν το συκώτι

Η Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, Δέσποινα Μαρσέλου, μας δείχνει το δρόμο για να προστατέψουμε ένα από τα πιο σημαντικά ζωτικά όργανα στο σώμα μας, το συκώτι.

Το συκώτι είναι ένα από τα πιο σημαντικά όργανα που δουλεύει… υπερωρίες προκειμένου να ρυθμίσει μια σειρά βιολογικών διεργασιών που είναι σημαντικές για την υγεία μας, όπως ο μεταβολισμός, το σάκχαρο του αίματος, το πλάσμα, η παραγωγή χοληστερόλης, η απομάκρυνση τοξινών από το αίμα… Αναπόφευκτα, οι ηπατικές παθήσεις είναι από τις  μεγαλύτερες απειλές για την υγεία μας  και αν σκεφτούμε ότι όλοι στην καθημερινότητά μας εκτιθέμεθα σε πολλές τοξικές ουσίες είτε μέσω της διατροφής, είτε του περιβάλλοντος, των καθαριστικών κ.ο.κ. καταλαβαίνουμε ότι χρειάζεται να λάβουμε τα μέτρα μας όσον αφορά την πρόληψη, ειδικά γνωρίζοντας ότι υπάρχει έλλειψη σε ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες, με ανά περίσταση σημαντικές παρενέργειες. Τι μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε για να προστατέψουμε αυτό το τόσο σημαντικό όργανο; Σίγουρα μια  φυσική διατροφή, μακριά από επεξεργασμένες τροφές  μπορεί να βοηθήσει σημαντικά, με τις παρακάτω ουσίες να παίζουν πρωταρχικό ρόλο.

Καφές

Είναι γνωστό ότι η υπερκατανάλωση  αλκοόλ  μπορεί να βλάψει το συκώτι, ενώ και η κατανάλωση πολλών επεξεργασμένων τροφών μπορεί να είναι εξίσου ηπατοτοξική μακροπρόθεσμα. Η   μη-αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος  προκαλεί ανησυχίες παγκοσμίως και επηρεάζει άτομα που καταναλώνουν ελάχιστο ή και καθόλου αλκοόλ, ενώ σε πολλά μέρη αποτελεί την πιο συνηθισμένη μορφή χρόνιας ηπατοπάθειας, πιθανόν λόγω του δυτικού τύπου διατροφής με πολλά κορεσμένα και τρανς λιπαρά, επεξεργασμένες τροφές κ.ο.κ. Ωστόσο, αν μια συνήθεια είναι δημοφιλής και κάνει καλό, αυτή είναι ο πρωινός καφές. Στο πλαίσιο μετα-ανάλυσης του 2016, έγινε σύγκριση μεταξύ συμμετεχόντων που είτε κατανάλωναν καφέ είτε όχι, όσον αφορά τον κίνδυνο εμφάνισης μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος, αλλά και ίνωσης, όπου αναπτύσσεται ουλώδης ιστός στο ήπαρ λόγω χρόνιας φλεγμονής μεταξύ ασθενών με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Η ανάλυση έδειξε σημαντικά μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου μεταξύ όσων κατανάλωναν καφέ, όπως και σημαντικά μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης ηπατικής ίνωσης μεταξύ των ασθενών με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Φροντίστε, μόνο, να απολαμβάνετε τον καφέ σας σκέτο, χωρίς προσθήκη ζάχαρης και γαλακτοκομικών.

 Κουρκουμίνη 

Μια από τις ενεργές πολυφαινόλες στον αγαπημένο μας  κουρκουμά  έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του ήπατος. Τα κουρκουμινοειδή είναι υπεύθυνα για το έντονο χρώμα του κουρκουμά και θεωρείται ότι παρέχουν στο αγαπημένο αυτό μπαχαρικό μερικές από τις πιο σημαντικές ιδιότητές του, μεταξύ των οποίων είναι και τα  αντιοξειδωτικά.   Όπως ίσως γνωρίζετε, το οξειδωτικό στρες μπορεί να προκαλέσει φλεγμονώδεις αντιδράσεις που προκαλούν βλάβες στα υγιή κύτταρα. Μια κινέζικη ερευνητική ομάδα, μάλιστα, ανακάλυψε τη χρήση της κουρκουμίνης στην ανακούφιση των βλαβών των κυττάρων του ήπατος όταν αυτά εκτίθενται σε αιθανόλη, ένα συστατικό που βρίσκεται σε πολλά αλκοολούχα ποτά. Στο πλαίσιο της μελέτης, χρησιμοποιήθηκε προληπτικά η κουρκουμίνη σε ποντίκια πριν την έκθεση σε αιθανόλη και βρέθηκε ότι παρουσίασαν μικρότερη οξειδωτική ζημιά μέσω μετρήσεων της ενζυματικής δραστηριότητας. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η οξειδωτική ζημιά στα κύτταρα του ήπατος βελτιώθηκε σημαντικά με τη θεραπεία κουρκουμίνης.

 N-ακετυλοκυστεΐνη (NAC) 

Η ουσία αυτή είναι πρόδρομος του αμινοξέος L-κυστεΐνη, το οποίο δρα ως   εν δυνάμει αντιοξειδωτικό  . Η ουσία αυτή βρίσκεται σε κάποια ζωικά τρόφιμα, αλλά και σε λαχανικά που είναι πλούσια σε θειώδη, αλλά και σε φασόλια, φακές, σπανάκι, μπανάνες, σπόρους, ωστόσο τη NAC μπορούμε να λάβουμε μόνο σε μορφή συμπληρώματος, το οποίο αν είστε vegan θα πρέπει να ψάξετε το ανάλογο, κοιτάζοντας τις ετικέτες. Ο ρόλος αυτής της ουσίας είναι να «καθαρίζει» τις ελεύθερες ρίζες, ενισχύοντας τη θεραπεία του οξειδωτικού στρες, το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στις ηπατικές παθήσεις. Η NAC φαίνεται να είναι μια ελπιδοφόρος ηπατοπροστατευτική ουσία, εν μέρει λόγω της ικανότητάς της να μπλοκάρει επαρκώς την τοξικότητα της ακεταμινοφαίνης, ενός αναλγητικού το οποίο σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια. Μελέτη του 2015 έδειξε, μάλιστα, ότι η χορήγηση NAC  εντός 8 ωρών  από την υπερδοσολογία ακεταμινοφαίνης ανακουφίζει σημαντικά την τοξικότητα στο ήπαρ.

 Τζινσενοειδή 

Υπεύθυνα για τις φαρμακολογικές επιδράσεις του τζίνσενγκ, τα τζινσενοειδή παίζουν σημαντικό ρόλο στην  αντιφλεμονώδη απόκριση του οργανισμού  και έχουν δείξει δυναμική στην πρόληψη και θεραπεία ηπατικών παθήσεων. Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει επίσης τα οφέλη των τζινσενοειδών ενάντια στην τοξικότητα που προκαλείται από την ακεταμινοφαίνη. Άλλη μια μελέτη έχει δείξει ότι η αντιφλεγμονώδης δύναμη των τζινσενοειδών προωθεί τον υγιή μεταβολισμό του λίπους από το συκώτι και μπορεί τελικά να  ανακουφίσει περιπτώσεις τραυματισμού του ήπατος  σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο. Την πολυφαινόλη αυτή μπορείτε να τη βρείτε και σε μορφή συμπληρώματος ως εκχύλισμα της ρίζας Panax Ginseng, αποτελώντας σημαντική προσθήκη σε smoothies.

Βιταμίνη Ε 

Η λιποδιαλυτή αυτή βιταμίνη βρίσκεται σε πολλές τροφές, όπως  ξηρούς καρπούς  , σπόρους, πράσινα λαχανικά, φύτρο σιταριού και είναι πολύ σημαντική για την υγεία των ματιών, την ποιότητα του αίματος και των ιστών, ενώ οι αντιοξειδωτικές της ιδιότητες παίζουν ρόλο και στην υγιή ηπατική λειτουργία. Μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων δοκιμών έδειξε ότι το   συμπλήρωμα βιταμίνης Ε  βελτίωσε σημαντικά την ηπατική λειτουργία και την ποιότητα των ηπατικών κυττάρων και ιστών σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Η βιταμίνη αυτή προστατεύει επίσης ενάντια στην οξειδωτική ζημιά από έκθεση σε φορμαλδεΰδη, μιας από τις πιο κοινές τοξίνες που χρησιμοποιούνται σήμερα, σε διάφορα προϊόντα όπως ντουλάπια, κόλλες, έπιπλα, μπογιές, καλλυντικά, χαλιά, κουρτίνες, απολυμαντικά κ.ο.κ.

Σε κάθε περίπτωση, μια  φυτοφαγική διατροφή και ένας φυσικός τρόπος ζωής  , όσο το δυνατόν απαλλαγμένος από χημικές ουσίες είναι το αντίδοτο για τα πάντα, άρα και για ένα υγιές ήπαρ, που είναι το πιο ισχυρό μας αποτοξινωτικό μέσο.