Η κρίση πανικού είναι ένα ξαφνικό επεισόδιο έντονου φόβου που προκαλεί σοβαρές σωματικές αντιδράσεις όταν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ή εμφανής αιτία. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι πολύ τρομακτικές. Όταν συμβούν, το άτομο νιώθει ότι χάνει τον έλεγχο, ότι παθαίνει καρδιακή προσβολή ή ακόμα και ότι πεθαίνει.
Πολλοί άνθρωποι έχουν μόνο μία ή δύο κρίσεις πανικού στη ζωή τους. Έτσι,το πρόβλημα εξαφανίζεται, ίσως όταν τελειώσει μια αγχωτική κατάσταση. Οι επαναλαμβανόμενς, όμως, απροσδόκητες κρίσεις πανικού σε συχνές και μεγάλες περιόδους, οδηγούν σε μία κατάσταση που ονομάζεται διαταραχή πανικού.
Αν και οι ίδιες οι κρίσεις πανικού δεν είναι απειλητικές για τη ζωή, μπορεί να είναι τρομακτικές και να επηρεάσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής. Η θεραπεία,όμως, μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική.
Συμπτώματα
Οι κρίσεις πανικού συνήθως ξεκινούν ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση. Μπορούν να ‘’χτυπήσουν’’ ανά πάσα στιγμή — κατά τη διάρκεια της οδήγησης, σε έξοδο, κατά τη διάρκεια του ύπνου, ή εν μέσω μίας επαγγελματικής συνάντησης.
Περιλαμβάνουν πολλές παραλλαγές, αλλά τα συμπτώματα συνήθως κορυφώνονται μέσα σε λίγα λεπτά. Το αίσθημα κόπωσης, είναι το εναπομένον σύμπτωμα μετά την κρίση πανικού.
- Αίσθηση επικείμενης καταστροφής ή κινδύνου
- Φόβος απώλειας ελέγχου ή θανάτου
- Γρήγορο, σφυροκοπημένο καρδιακό ρυθμό
- Ιδρώνοντας
- Τρέμουλο ή τρέμουλο
- Δύσπνοια ή σφίξιμο στο λαιμό σας
- Κρυάδα
- Εξάψεις
- Ναυτία
- Κοιλιακές κράμπες
- Πόνος στο στήθος
- Πονοκέφαλο
- Ζάλη, ζαλάδα ή λιποθυμία
- Αίσθημα μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
- Αίσθημα μη πραγματικότητας ή απόσπασης
Ένα από τα χειρότερα πράγματα για τις κρίσεις πανικού είναι ο έντονος φόβος ότι το άτομο θα ξαναπάθει κρίση. Ο φόβος, για μια επικείμενη κρίση, μπορεί να είναι τόσο έντονος, που οδηγεί το άτομο τελικά σε κοινωνική απομόνωση.
Αίτια
Οι γιατροί δεν γνωρίζουν ακριβώς τι προκαλεί τη διαταραχή πανικού, αλλά μια πιθανότητα είναι ότι ο εγκέφαλος των ανθρώπων που την εμφανίζουν, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στην απόκριση στον φόβο. Υπάρχει σύνδεση μεταξύ των κρίσεων πανικού και των φοβιών, όπως η σχολική φοβία ή η κλειστοφοβία. Υπάρχει επίσης μια θεωρία ότι η διαταραχή πανικού μπορεί να είναι αποτέλεσμα υπερευαισθησίας στο διοξείδιο του άνθρακα, που κάνει τον εγκέφαλό να πιστεύει ότι ασφυκτιά.
Πιθανά αίτια:
- Κάποιος στην οικογένειά παθαίνει κρίση πανικού(αν και δεν είναι ξεκάθαρο πόσο από αυτό οφείλεται στα γονίδιά ή στο περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε)
- Υψηλά επίπεδα στρες
- Συχνά αρνητικά συναισθήματα ή προβλήματα αντιμετώπισης αρνητικών συναισθημάτων
Μερικοί πιστεύουν ότι υπάρχουν δεσμοί μεταξύ των κρίσεων και:
- Κατάθλιψη
- Κατάχρηση αλκόολ
- Κάπνισμα τσιγάρου
- Κίνδυνος αυτοκτονίας
- Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή, ένας τύπος κατάθλιψης που συμβαίνει το χειμώνα
Επίσης, η διαταραχή μπορεί να ξεκινήσει μετά από:
- Σοβαρή ασθένεια ή ατύχημα
- Ο θάνατος ενός στενού φίλου
- Αποχωρισμός από την οικογένεια
- Η γέννηση ενός μωρού
Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή συχνά έχουν επίσης σοβαρή κατάθλιψη, αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μία πάθηση προκαλεί την άλλη.
Κριτήρια διάγνωσης της διαταραχής πανικού
Η διαταραχή , δεν είναι άμεση συνέχεια της κρίσης . Ένα άτομο μπορεί να πάθει μόνο μία φορά στη ζωή του κρίση πανικού.
Για τη διάγνωση της διαταραχής , το Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης, παραθέτει αυτά τα σημεία:
- Έχετε συχνές, απροσδόκητες κρίσεις πανικού.
- Τουλάχιστον μία από τις επιθέσεις κρίσης έχει ακολουθηθεί από ένα μήνα ή περισσότερο, από συνεχή ανησυχία για άλλη επίθεση.
- Συνεχής φόβος για τις συνέπειες μιας διαταραχής πανικού, όπως απώλεια ελέγχου, καρδιακή προσβολή ή «τρέλα»· ή σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά, όπως η αποφυγή καταστάσεων που πιθανόν οδηγούν στην εμφάνιση της κρίσης.
Εάν έχετε κρίσεις αλλά όχι διαγνωσμένη διαταραχή πανικού, η θεραπευτική αγωγή σας ωφελεί. Όμως, εάν, οι κρίσεις πανικού δεν αντιμετωπιστούν, τότε μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση και να οδηγήσουν σε διαταραχή ή φοβίες.
Θεραπευτική αγωγή
Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της έντασης και της συχνότητας των κρίσεων πανικού και να βελτιώσει τη καθημερινή ζωή. Οι κύριες θεραπευτικές επιλογές είναι η ψυχοθεραπεία και τα φάρμακα. Επίσης μπορεί να προταθούν ένας ή και οι δύο τύποι θεραπείας, ανάλογα με την προτίμησή, το ιστορικό, τη σοβαρότητα της διαταραχής πανικού.
ΠΗΓΕΣ:
Richmond, C. (2003). What Is Panic Disorder? [online] WebMD. Available at: webmd.com Last access: 28/11/22.
Locke, A.B., Kirst, N. and Shultz, C.G. (2015). Diagnosis and management of generalized anxiety disorder and panic disorder in adults. American Family Physician, [online] 91(9), pp.617–624.
Mayo Clinic (2018). Panic attacks and panic disorder – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic. [online] Mayoclinic.org. Available at: mayoclinic.org Last access: 28/11/22.
