Ο ΔΙΠΟΛΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο ισχυρότερων δυνάμεων του διεθνούς συστήματος μετά τη λήξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου έμεινε στην Ιστορία με τους όρους: Ψυχρός πόλεμος ή Σιδηρούν Παραπέτασμα. Αμέσως μετά τη λήξη του πολέμου με την ήττα της Γερμανίας έως και την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989 δημιουργήθηκε το ζήτημα ποια υπερδύναμη από τις δύο θα κυριαρχήσει. Με πολλαπλές διακυμάνσεις ως προς την ένταση του πολέμου ξέσπασαν διαμάχες και παρεξηγήσεις μεταξύ τους, ενώ υπογράφηκαν πολλές σημαντικές συμφωνίες που επηρέασαν τις ζωές πολλών χωρών, μια από αυτές και η Ελλάδα.
Από την μία πλευρά o δυτικός συνασπισμός υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής περιελάμβανε χώρες κυρίως της Δυτικής Ευρώπης. (Αγγλία, Γαλλία, Δ. Γερμανία, Ισπανία, Ελλάδα, Τουρκία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Καναδά και στο οικονομικό πεδία την Ιαπωνία). Από την αντίθετη πλευρά ο ανατολικός συνασπισμός υπό την ΕΣΣΔ (Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών) με χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. (Α. Γερμανία, Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία). Έως το 1948 η Γιουγκοσλαβία, έως το 1960/61 η Κίνα και τέλος η Κούβα που συνεργαζόταν με τη Μόσχα από το 1960 και αποτελούσε μέλος του κινήματος των Αδεσμεύτων.
Η ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Η περίοδος από τη λήξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου (1945) έως τον πόλεμο της Κορέας (1950) αποτελεί την πρώτη φάση του ψυχρού πολέμου. Την περίοδο αυτή δημιουργήθηκε το μεταπολεμικό διεθνές σύστημα και εκδηλώθηκαν σημαντικές κρίσεις. Κάποιες από αυτές: η διαίρεση της Γερμανίας, ο Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, το δόγμα Τρούμαν, το σχέδιο Μάρσαλ, ο αποκλεισμός του Βερολίνου και η ίδρυση του ΝΑΤΟ. Μετά την ήττα της χιτλερικής Γερμανίας και την αποδυνάμωση της Ιταλίας, Γαλλίας και Βρετανίας είχε δημιουργηθεί κενό εξουσίας στην Ευρώπη.
Κυριαρχούσαν οι δύο μεγάλοι στρατοί, ο Αμερικανικός και ο Ερυθρός στρατός της ΕΣΣΔ. Οι δυνάμεις αυτές συμμάχησαν εναντίον των δυνάμεων του άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία). Η Γερμανία ήταν αυτή που κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της τον Ιούνιο του 1941 και κατά των ΗΠΑ το Δεκέμβριο μετά την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ. Επομένως όταν η απειλή του Χίτλερ απομακρύνθηκε βρέθηκαν και οι δύο δυνάμεις κυρίαρχες με σημαντικές διαφορές και ελάχιστη κατανόηση μεταξύ τους.
ΣΦΑΙΡΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΚΑΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΣΟΣΤΩΝ
Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΝΑΤΟ
Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις προκαλούσε ανασφάλεια στις υπόλοιπες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Κυρίως υπήρχε ο φόβος της αποχώρησης των Αμερικανών από την Ευρώπη και της πλήρης κυριαρχίας της από τους Σοβιετικούς. Ο στρατός της Γαλλίας και της Αγγλίας δεν μπορούσε να συγκριθεί με τον Ερυθρό Στρατό, επομένως προτιμούσαν να συνεχίσει η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Ευρώπη. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δημιουργήθηκε το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο (ΝΑΤΟ). Από τον Ιούλιο του 1948 ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των μελών του συμφώνου των Βρυξελλών, των ΗΠΑ και του Καναδά για τη δημιουργία στρατιωτικής συμμαχίας. Έτσι, τέσσερις μήνες αργότερα τον Απρίλιο του 1949 υπογράφηκε στην Ουάσιγκτον η ιδρυτική Συνθήκη του Οργανισμού του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Οι ΗΠΑ αποδέχτηκαν για πρώτη φορά σε καιρό ειρήνης να σταθμεύουν μόνιμα στρατεύματα στην Ευρώπη. Το σημαντικότερο είναι ότι όλοι οι συμβαλλόμενοι αποδέχτηκαν να θεωρήσουν την επίθεση εναντίον ενός μέλους ως επίθεση εναντίον όλων. Με την ίδρυση του ΝΑΤΟ η Δυτική Ευρώπη απέκτησε μία αίσθηση ασφάλειας ενώ επίσης επικυρώθηκε και στο στρατιωτικό πεδίο η ήδη υπαρκτή διαίρεση της Ευρώπης. Μέλη του αποτέλεσαν οι ΗΠΑ, Γαλλία, Αγγλία, Καναδάς, Ιταλία, Δανία, Νορβηγία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο. Η Ελλάδα και η Τουρκία ενσωματώθηκαν το 1952 , η δυτική Γερμανία το 1955 και η Ισπανία το 1982.
