Εξερευνώντας την Αθήνα, συνειδητοποιούμε πόσα πολλά νεοκλασικά κτίρια διατηρεί. Αξίζει να πούμε, όμως, ότι τα νεοκλασικά κτίρια που σώζονται σήμερα στην Αθήνα είναι πολύ λιγότερα από αυτά που υπήρχαν στο παρελθόν. Παρακάτω παραθέτουμε 5 από τα πιο εμβληματικά νεοκλασικά, τα οποία κατεδαφίστηκαν.
Μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τη θέση των νεοκλασικών άρχισαν να παίρνουν οι κολοσσιαίες πολυκατοικίες. Κατά την μετάβαση αυτή, μερικά από τα πιο εμβληματικά νεοκλασικά των Αθηνών, κατεδαφίστηκαν.
Μέγαρο Πεσμαζόγλου
Αποτέλεσε ένα από τα πιο εμβληματικά νεοκλασικά κτίρια στην Αθήνα. Κατασκευάστηκε το 1900 με σχέδια του αρχιτέκτονα Έρνεστ Τσίλερ. Ήταν το πρώτο μεγάλης κλίμακας κτίριο της πρωτεύουσας που κατασκευάστηκε για να προσφέρει στέγη υψηλών προδιαγραφών σε ξένους επισκέπτες. Ιδιοκτήτης του ήταν ο Ι. Πεσμαζόγλου, ο οποίος υπήρξε τραπεζίτης και βουλευτής.
Το κτίριο αυτό διατηρήθηκε ως τις αρχές της δεκαετίας του 1960, που οι κληρονόμοι της οικογένειας επέλεξαν να το «τεμαχίσουν» και οι ιδιοκτήτες του γωνιακού τμήματός του να το γκρεμίσουν. Στη θέση του χτίστηκε ένα πολυώροφο σύγχρονο κτίριο, που στεγάζει τα γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα. Το Μέγαρο Πεσμαζόγλου βρισκόταν στη σημερινή θέση του κτιρίου στη συμβολή της Βασιλίσσης Σοφίας με την Ηρώδου Αττικού.
Το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών
Το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών κατασκευάστηκε το 1857 επί βασιλείας του Όθωνα. Το κτίριο σχεδίασε και πάλι ο Έρνεστ Τσίλερ. Το θέατρο τελικά εγκαινιάστηκε το 1888 από τον βασιλιά Γεώργιο Α’. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Δημοτικό Θέατρο έλαβαν χώρα πολύ γνωστές παραστάσεις. Γνωστοί καλλιτέχνες της εποχής, όπως Σάρα Μπερνάρ, ο Μουνέ Σουλή, ο Νοβέλλι και η Ελεονώρα Ντούζε, πέρασαν από το θέατρο.
Το θέατρο κατά τον Τσίλερ είχε ξεπερασμένη τεχνολογία σκηνής, έλλειψη κεντρικής θέρμανσης και εξαερισμού. Παράλληλα, η κακή φύλαξή του επέτρεπε να γίνονται συχνά κλοπές των βασικών εξαρτημάτων της σκηνής.
Με την Μικρασιατική Καταστροφή, το Υπουργείο Περιθάλψεως αποφάσισε να στεγάσει 150 οικογένειες προσφύγων στον χώρο του θεάτρου. Όπως ήταν φυσικό, οι ζημιές δεν άργησαν να συμβούν. Το 1939 επί δημαρχίας του Κ. Κοτζιά, το κτίριο κρίθηκε κατεδαφιστέο. Στη θέση του στήθηκε αργότερα προτομή του «αρχιτέκτονα της κατεδάφισης». Μάλιστα, προς τιμή του, η πλατεία ονομάστηκε Πλατεία Κοτζιά.
Μέγαρο Κοντέσσας Τζένης Θεοτόκη
Στην οδό Σωκράτους 67, πριν από περίπου 70 χρόνια υπήρχε ένα μοναδικό νεοκλασικό του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη. Το Μέγαρο Κοντέσσας Τζένης Θεοτόκη χτίστηκε μεταξύ το 1842-1844 για να φιλοξενήσει το ζεύγος Θεοτόκη. Η κοντέσσα Θεοτόκη ήταν Αγγλίδα γαλαζοαίματη ονόματι Jane Elizabeth Digby. Το μέγαρο δεν άργησε να γίνει κοσμικό κέντρο της αριστοκρατίας. Ωστόσο όμως, κυκλοφορούσαν διάφορες φήμες, που κατηγορούσαν την κοντέσσα «πως άλλαζε φίλους, όπως άλλαζε γάντια…», ένας εκ των οποίων φίλων της, και ο βασιλιάς Όθων.
Το 1956 το Μέγαρο πουλήθηκε και κατεδαφίστηκε. Στη θέση του ανεγέρθηκε το ξενοδοχείο «Ambassadeurs». Το 1982 θα εγκατασταθεί εκεί το Εφετείο Αθηνών, ωστόσο, ένας σεισμός το 1989 έπληξε το κτίριο. Έκτοτε, το κτίριο μένει ανενεργό και τίποτα δεν θυμίζει στους περαστικούς την ιστορία του.
Μέγαρο Παπούδωφ
Δίπλα ακριβώς στη Βουλή των Ελλήνων, στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Πανεπιστημίου κατασκευάστηκε από το 1875-1899 το Μέγαρο Παπούδωφ. Το Μέγαρο χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει τον τραπεζίτη Αριστείδη Παπούδωφ από τη Ρωσία. Ήδη από το 1960 ξεκίνησαν συζητήσεις για την κατεδάφιση του, που τελικά έγινε το 1971. Αρκετά χρόνια αργότερα ανεγέρθηκε στη θέση του το Astir Palace, ένα υπερπολυτελές ξενοδοχείο. Σήμερα, το κτίριο αντικατέστησε μια γυάλινη πολυκατοικία που φιλοξενεί γραφεία.
Μέγαρο Νεγρεπόντη
Στις οδούς Λεωφόρος Αμαλίας 2-4 και Όθωνος κατασκευάστηκε το 1870 το Μέγαρο Νεγρεπόντη. Το νεοκλασικό κτίριο αρχικά χρησιμοποιούνταν ως Οικία Λουριώτη – αγωνιστής του 1821 και πολιτικός – και σχεδιάστηκε από άγνωστο αρχιτέκτονα. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε ως προσωρινό ανάκτορο του διαδόχου Κωνσταντίνου, μετά τον γάμο του με τη Σοφία της Πρωσίας, το 1889, αναμένοντας να χτιστεί το ανάκτορο του διαδόχου στην Ηρώδου Αττικού, το σημερινό προεδρικό μέγαρο.
Το κτίριο αγοράστηκε αργότερα από τον Μιλτιάδη Νεγρεπόντη – Έλληνα πολιτικό και οικονομολόγο – και τελικά μετά από χρόνια πέρασε στη δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους. Μέχρι το 1940, το κτίριο στέγαζε το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Κατεδαφίστηκε το 1959 επί πρωθυπουργία Κ. Καραμανλή για να ανεγερθούν στη θέση του πολυκατοικίες.
