«Με έριξαν στο έδαφος και ένας αξιωματικός πάτησε με την μπότα του στην πλάτη μου. Με κλώτσησε στο στομάχι, έδεσε τα χέρια μου, με σήκωσε από τα μπράτσα και με έσπρωξε σε ένα βαν».
Με αυτά τα λόγια η 51χρονη Μαριάμ, διαδηλώτρια που συνελήφθη την προηγούμενη εβδομάδα στην Τεχεράνη, περιέγραψε την στιγμή της σύλληψής της από τις ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας.
Οι διαμαρτυρίες εξαπλώνονται σε όλο το Ιράν μετά το θάνατο της Μαχσά Αμινί στις 16 Σεπτεμβρίου, μιας 22χρονης γυναίκας που είχε συλληφθεί από την αστυνομία ηθικής στην πρωτεύουσα, τρεις ημέρες νωρίτερα, επειδή «δεν φορούσε σωστά το χιτζάμπ».
Η αστυνομία υποστηρίζει ότι η νέα γυναίκα κατέρρευσε σε ένα κέντρο κράτησης μετά από καρδιακή προσβολή, αλλά η οικογένειά της επιμένει ότι οι αστυνομικοί τη χτύπησαν στο κεφάλι με γκλομπ σε ένα από τα οχήματά τους.
Ο χαμός της έβγαλε τις γυναίκες στους δρόμους, με πολλές να καίνε τις μαντίλες τους και να ζητούν την κατάργηση των νόμων περί υποχρεωτικής χιτζάμπ. Οι διαδηλώσεις έχουν λάβει πανεθνική διάσταση, κατά της ηγεσίας της χώρας και του θρησκευτικού κατεστημένου.
«Αδίστακτοι διοικητές»
Παρά το εκτεταμένο μπλόκο στο Διαδίκτυο, βίντεο με συλλήψεις διαδηλωτών αναρτώνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Τα πράγματα είναι χειρότερα από όσα βλέπετε σε αυτά τα βίντεο», λέει η Μάριαμ (σ.σ είναι το ψευδώνυμό, για την προστασία της).
«Άκουσα έναν από τους διοικητές να διατάζει τους στρατιώτες να συμπεριφέρονται αδίστακτα. Οι γυναίκες αξιωματικοί είναι εξίσου φρικτές. Μία από αυτές με χαστούκισε και με αποκάλεσε ισραηλινή κατάσκοπο και πόρνη.»
Το BBC έχει στη διάθεσή του βίντεο στα οποία εμφανίζονται διοικητές να διατάζουν τους αστυνομικούς να «μην λυπούνται τους διαδηλωτές και να τους πυροβολούν».
Άλλα βίντεο που επαληθεύτηκαν από το BBC δείχνουν τις δυνάμεις ασφαλείας να πυροβολούν με αληθινά πυρά κατά διαδηλωτών και να συλλαμβάνουν «όσους μπορούν να συλλάβουν.»
Σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, περισσότεροι από 40 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια των ταραχών. Άλλες αναφορές ανεβάζουν τον αριθμό στους 76. Ομάδες για τα ανθρώπινα δικαιώματα επίσης μεταφέρουν πως οι νεκροί είναι περισσότεροι.
Ο συνολικός αριθμός των συλληφθέντων δεν έχει κοινοποιηθεί από τις αρχές. Ωστόσο, ο επικεφαλής εισαγγελέας της Μαζανταράν, μιας επαρχίας βόρεια της Τεχεράνης, δήλωσε ότι μόνο εκεί έχουν συλληφθεί τουλάχιστον 450 διαδηλωτές. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν πως κρατούνται χιλιάδες διαδηλωτές.
«Έσπρωξα προς τα πίσω έναν αξιωματικό ασφαλείας και προσπάθησα να φύγω, αλλά πολύ σύντομα κατέφτασε ένα δεύτερο άτομο και ένα τρίτο», δήλωσε ο Σαμ, ένας νεαρός διαδηλωτής από μια μεγάλη πόλη. «Μετά από λίγα δευτερόλεπτα, περισσότεροι από 15 πράκτορες με χτυπούσαν ανελέητα».
«Ένιωσα τη γεύση του αίματος στο στόμα μου και τα χτυπήματα ενός όπλου ηλεκτροσόκ στο σώμα μου. Με ξάπλωσαν στο έδαφος, έδεσαν τα χέρια μου πίσω από την πλάτη μου και έδεσαν τα πόδια μου με τα κορδόνια των παπουτσιών μου. Ένας από τους στρατιώτες με κλώτσησε στο αριστερό μου μάτι ενώ με πήγαιναν εκεί που κρατούσαν τους άλλους συλληφθέντες».
Ατρόμητα, νεαρά κορίτσια
Ο πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι διεμήνυσε να αντιμετωπίσει «αποφασιστικά» τις διαδηλώσεις, που έχουν πλέον εξαπλωθεί στις περισσότερες από τις 31 επαρχίες του Ιράν.
Για πολλούς Ιρανούς, ο Ραΐσι συνδέεται με τις μαζικές εκτελέσεις χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων τη δεκαετία του 1980, όταν ήταν ένας από τους τέσσερις δικαστές που συμμετείχαν σε μυστικά δικαστήρια που τους καταδίκαζαν σε θάνατο.
«Με έβαλαν με τους άλλους κρατούμενους στο δάπεδο ενός λεωφορείου, τον έναν πάνω στον άλλο, για μιάμιση ώρα», είπε ο Σαμ. «Σκεφτόμουν τον ρόλο του Ραΐσι στην εκτέλεση πολιτικών κρατουμένων και για μια στιγμή σκέφτηκα ότι μπορεί να με εκτελέσουν».
Ο Ραΐσι επέμεινε ότι όσοι εκτελέστηκαν τη δεκαετία του 1980 καταδικάστηκαν σύμφωνα με την ιρανική νομοθεσία. Και ενώ ο πρόεδρος είναι τελικά επικεφαλής των αστυνομικών μονάδων καταστολής και άλλων δυνάμεων επιβολής του νόμου, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι τους διέταξε να σκοτώσουν ανθρώπους που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις αυτού του μήνα, μεταδίδει το BBC.
Η Μαριάμ δήλωσε στο BBC ότι οι γυναίκες που τέθηκαν υπό κράτηση μαζί της συνέχισαν να διαμαρτύρονται ενώ μεταφέρονταν σε εγκαταστάσεις των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC).
«Υπήρχαν και άλλα κορίτσια μαζί μου στο φορτηγάκι, αλλά ήταν πολύ νεότερα», είπε. «Όταν τις είδα και τη γενναιότητά τους, μάζεψα τα κομμάτια μου. Άρχισαν να με βοηθούν. Φώναζαν και κορόιδευαν τους αξιωματικούς. Αυτή η γενιά είναι διαφορετική από τη δική μου γενιά. Είναι ατρόμητες.»
Φωτογραφίες και βίντεο που επαληθεύτηκαν από το BBC έδειχναν τους συγγενείς των συλληφθέντων να σχηματίζουν ουρά μπροστά από τη διαβόητη φυλακή Εβίν στη βόρεια Τεχεράνη. Περίμεναν να μάθουν πληροφορίες για τους κρατούμενους ή να υποβάλουν έγγραφα για να εξασφαλίσουν την απελευθέρωσή τους με εγγύηση.
Ένα άτομο δήλωσε στο BBC ότι οι αρχές τους είχαν προειδοποιήσει να μην δημοσιοποιήσουν τη σύλληψη μέλους της οικογένειάς τους «αλλιώς η κατάστασή τους θα επιδεινωνόταν».
Δεν έχουν μεταφερθεί όλοι σε μεγάλα κέντρα κράτησης. Πολλοί κρατούνται σε μικρά αστυνομικά τμήματα και εγκαταστάσεις των Φρουρών της Επανάστασης, πολλές από τις οποίες είναι άγνωστες στο κοινό.
«Μας μετέφεραν σε ένα μικρό αστυνομικό τμήμα. Δεν ήταν έτοιμοι να δεχτούν τόσους πολλούς ανθρώπους», δήλωσε η Μάριαμ στο BBC. «Έβαλαν τουλάχιστον 60 γυναίκες, μεταξύ των οποίων και εμένα, σε ένα μικρό δωμάτιο. Στεκόμασταν η μία δίπλα στην άλλη και δεν μπορούσαμε να καθίσουμε ή να κινηθούμε. Μας είπαν ότι δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το μπάνιο και ότι αν πεινούσαμε θα μπορούσαμε να φάμε τα κόπρανά μας. Μετά από σχεδόν μια μέρα, όταν φωνάξαμε και διαμαρτυρηθήκαμε μέσα στο δωμάτιο, άρχισαν να μας απειλούν ότι αν δεν σωπάσουμε, θα μας βιάσουν».
Μια άλλη γυναίκα που συνελήφθη σε μια από τις νότιες πόλεις του Ιράν δήλωσε στο BBC ότι γυναίκες αξιωματικοί ασφαλείας είχαν εξαπολύσει απειλές για σεξουαλικές επιθέσεις.
«Ο αξιωματικός που μας κατέγραφε στο κέντρο κράτησης ζήτησε το όνομά μου και με αποκάλεσε πόρνη», δήλωσε η Fereshteh (σ.σ δεν είναι το πραγματικό της όνομα). «Όταν διαμαρτυρήθηκα, είπε ότι αν συνέχιζα, θα ζητούσε από έναν από τους αδελφούς [άνδρες δεσμοφύλακες] να με βιάσει».
Ο Behzad, ένας διαδηλωτής που κρατούνταν σε ένα μεγάλο κατάστημα κράτησης στην Τεχεράνη, δήλωσε: «Κράτησαν περισσότερους από 80 ανθρώπους σε ένα μικροσκοπικό δωμάτιο. Ήμασταν όλοι εξαγριωμένοι και πονάγαμε».
«Κατάσχεσαν τα κινητά μας τηλέφωνα και έψαξαν τις φωτογραφίες, τα βίντεο και τα μηνύματά μας για να δουν αν είχαμε μοιραστεί οποιαδήποτε είδηση για τη διαδήλωση. Αν έβρισκαν κάτι, είπαν ότι θα το προσθέσουν στους φακέλους μας».
«Το επόμενο πρωί, ένας δικαστής ήρθε σε εμάς. Απέσυραν τις κατηγορίες και άφησαν ελεύθερους τους περισσότερους από τους εφήβους. Αλλά για τους ενηλίκους, ο δικαστής έκανε σύντομες ερωτήσεις και αποφάσισε την τύχη μας με βάση αυτή τη σύντομη ακρόαση.»
Ο Behzad εκτίμησε ότι περίπου το 10% των ανθρώπων που κρατούνταν μαζί του αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς να τους απαγγελθούν κατηγορίες, ενώ οι υπόλοιποι αφέθηκαν ελεύθεροι με εγγύηση.
«Ένας άλλος διαδηλωτής που κρατήθηκε για δύο ημέρες στην Τεχεράνη δήλωσε στο BBC ότι, παρά τις “εχθροπραξίες”, οι νεότεροι κρατούμενοι προσπάθησαν να διατηρήσουν ακμαίο το ηθικό τους. Ήμουν με διαδηλωτές που ήταν κάτω των 25 ετών. Κάποιοι είχαν ματωμένα πρόσωπα, αλλά χαμογελούσαν, συζητούσαν και αστειεύονταν. Ένας από αυτούς μου ζήτησε να χαμογελάσω και πρόσθεσε: “Είμαστε νικητές γιατί έχουμε δίκιο”».
Με πληροφορίες από BBC
